Acerca de

baskan-sadi-ozdemir-turkiye-nin-ilk-kadin-ilahiyatcisi-bahriye-ucok-u-andi-7959.jpg

10 Mayıs 1919 tarihinde Trabzon'da doğan, ilahiyatçı, yazar, politikacı, İlk ve Ortaokul eğitimini Ordu'da tamamladıktan sonra, İstanbul Kandilli Kız Lisesi'nden mezun olmuştur. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin Ortaçağ Türk-İslam Tarihi Bölümü'nde sürdürmüş ve aynı dönemde Devlet Konservatuvarı'nın Opera Bölümü'ne devam etmiş, bu alandaki eğitimini de başarıyla tamamlamıştır. Meslek hayatına lise öğretmeni olarak Samsun ve Ankara'da başlamış, 1953 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde öğretim üyeliğine atanarak bu fakültede görev yapan ilk kadın öğretim üyelerinden biri olmuştur. 1 Eylül 1961'de uzmanlık eğitimi alması adına Fransa'ya gönderilmiş, bundan bir sene sonra, 10 Eylül 1962'de ilahiyat fakültesindeki görevine geri döndükten sonra 1964 yılında "İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar" adlı teziyle doçent unvanını almış ve daha sonraki dönemde profesörlük unvanını kazanmıştır.

Bahriye ÜÇOK, tarihçi, siyaset bilimci ve politikacı kimliğiyle tanınırken, laiklik, kadın hakları ve irtica tehlikesi gibi konularda özellikle vurgulanmış ve radikal dinci grupların düzenlediği bombalı bir saldırı sonucunda hayatını kaybetmiştir. Türk siyasetinde önemli katkılarda bulunan değerli bir politikacı olarak tanınan ÜÇOK, İslam dinine dair Farsça ve Arapça konusundaki yüksek bilgisi sayesinde Kuran-ı Kerim'i çağdaş, gerçekçi ve hoşgörüye dayalı bir şekilde yorumlamıştır. Ancak radikal gruplardan gelen tehditler nedeniyle akademik çalışmalarına ara vermek zorunda kalmıştır. 1971'de Cevdet SUNAY tarafından kontenjan senatörü olarak seçilen ÜÇOK, siyasi kariyerine başlamış ve beş yıl boyunca Cumhuriyet Senatosu divan üyeliği yapmıştır. 1977'de CHP'ye katılan Bahriye ÜÇOK, 1983'te Halkçı Parti'nin kurucu üyesi olmuş ve 1984'teki genel seçimlerde Ordu milletvekili seçilerek TBMM'ye girmiştir.

11 Nisan 1984 tarihinde mecliste Diyanet İşleri Başkanlığı'na ilişkin sorular sormuş ve bu sorulara cevap veren dönemin Anavatan Partisi hükûmetinin Sanayi ve Ticaret Bakanı Kâzım Oksay’ı şu sözlerle eleştirdi:

“İtiraf etmekten çekinmeyelim ki bugün Türkiye, çeşitli akımların yanı sıra cumhuriyete karşı şeriatı açık veya kapalı, örtülü olarak savunan mihraklarla karşı karşıyadır ... Diyor ki, Diyanet İşleri Başkanlığı gazetesinde; «İslâm ilkelerine zıt bir durum tatbik edilmek istendiğinde devlete itaat edilmez.» Yani şeriat kurallarına ters bir harekette bir kanun çıkaracak olursak halkı isyana sevk edeceğiz, öyle mi arkadaşlar? Buna nasıl doğru diyebiliyorsunuz; nasıl doğru diyebiliyorsunuz rica ederim?."

ÜÇOK, 1986 yılında SHP üyesi olmuş, Eylül 1990'da parti meclisi üyeliğine seçilmiştir. 19 Mayıs 1989 tarihinde Atatürkçü Düşünce Derneği'nin kurucularından biri olarak yer almıştır. Katıldığı toplantılarda Atatürkçülük, laiklik, kadın hakları ve irtica tehlikesi konularına sık sık vurgu yapar ve 'laikliği savunan bir ilahiyatçı' olarak tanınırdı. 1988 yılı Kasım ayında televizyonda bir açık oturuma katıldığında, 'İslam'da örtünme ve oruç tutmanın zorunlu olmadığı' yönündeki görüşlerini dile getirmesinin ardından, İslamcı kesimden eleştirilere tabi tutuldu ve isimsiz tehditler almaya başladı.

Ekim 1990 tarihinde Ankara'nın Çankaya ilçesindeki evine Ekspres Kargo tarafından ulaştırılan bir kitap paketini saat 16.30'da teslim aldı. Gönderici olarak İlmi Araştırmalar Vakfı görünüyordu. Ancak, paketin içinde bir bomba olabileceği şüphesiyle kapının önünde paketi açmaya çalışırken, bomba patladı. Bahriye Üçok cinayeti, bir örgüt olan 'İslami Hareket' tarafından üstlenilmiştir. Gülay Calap, 'kargocu kız' olarak da bilinir ve bombalı paketi kabul ettikten sonra uzun bir süre kaybolmuştur. 16 Ocak 1994 tarihinde İzmir'de, PKK'nın İzmir sorumlusu olarak gözaltına alınmıştır. Bahriye Üçok'un ölümünden sonra gazeteci Uğur Mumcu, köşesinde şu ifadeleri kullanmıştı:

“Bahriye Üçok niçin öldürüldü? Bu sorunun yanıtı bellidir. Atatürk ilkelerini savunduğu için! Evet bunun için. Üniversite ve yüksekokullarda kız öğrencilerin başörtü takmalarının İslam dini ile ilgisinin bulunmadığını, türban ve başörtünün birtakım tarikatların bayrağı gibi kullanıldığını kanıtladığı için.”

9 Ekim 1990 günü cenazesi Maltepe Camii'nden alınarak Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilen Bahriye ÜÇOK’un Türkiye'nin birçok kent merkezinde çok sayıda sokağa, caddeye ve okula adı verildi.

BAHRİYE ÜÇOK ESERLERİ

1965 - İslam Devletinde Kadın Hükümdarlar

1967 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler

1981 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler

1981 - İslam Devletlerinde Türk Naibeler ve Kadın Hükümdarlar

1983 - İslam Tarihi Emeviler Abbasiler

1996 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler Hicri 7.-11. Yıllar

2000 - Atatürk'ün İzinde Bir Arpa Boyu

KAYNAKÇA

Bahriye Üçok'un katledilişinin 25. yılı... (n.d.). CNN TÜRK

. https://www.cnnturk.com/turkiye/bahriye-ucokun-katledilisinin-25-yili

Bahriye Üçok kimdir? Ne zaman öldü, kaç yaşındaydı? İşte eserleri. (n.d.). Cumhuriyet Haber Verir - Güncel Son Dakika Haberleri.