ÖNDER BİR ÖĞRETMEN VE MÜCADELE İNSANI: FAİZ KAYMAK

Yazan: Ahmet Recep ALTINTAŞ (ODTÜ KKK ADT)

Ahmet Faiz Kaymak, Lefkoşa’nın tanınmış ailelerinden Debbağ Hacı Kaymak Ahmet Efendinin oğlu olarak 31 Mart 1904 tarihinde Lefkoşa da dünyaya geldi. Öğrenimini Lefkoşa Sultanisinde bugünkü ismiyle Lefkoşa Türk lisesinde bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başladı. Sırasıyla Limasol İlkokulu, Kıbrıs İslam lisesi, Haydarpaşa ilkokulu, İpsillah İlkokulu, Sinde ilkokulu, Yenağra İlkokulu ve Mağusa İlkokulu’nda öğretmenlik yapmıştır. Öğretmenliği sırasında öğrencilerinden biri de MHP’nin kurucu lideri Alparslan Türkeş’tir. 17 yıllık (1924-1941 ) eğitimcilik hayatına 37 yaşında istifa ederek veda etmiş ve tahıl ticaretiyle uğraşmaya başlamıştır.

SİYASİ HAYATI:

Faiz Kaymak emeklilik döneminde Kıbrıs Türk halkının sorunlarıyla daha yakından ilgilenmeye başlar. Kıbrıs varoluş mücadelesine katkı verebilecek her türlü oluşumun içinde bulunmuş ve bu mücadele için tüm özverisiyle çalışmıştır. Kaymak, ilk defa siyası hayata 18 Nisan 1943’te KATAK’ın (Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu) kurucu üyesi olarak katılmıştır. Rumlar halihazırda Enosis’i gerçekleştirmek için örgütlenmişlerdi ve bu amaç uğruna faaliyetler yürütüyorlardı. Kıbrıslı Türkler de sorunlarının çözümlerini bir örgüt aracılığıyla aramaları gerekirdi ve bu gereklilik KATAK’ın kuruluşuna yol açmıştır. Ancak, kurum içindeki sürekli tartışmalar ve kurumun isminde ‘’azınlık’’ kelimesinin geçmesinin Rumların emellerine hizmet edeceği düşüncesi parti içinde ihtilafa neden olur. M. Necati Özkan ile Dr. Fazıl Küçük arasındaki fikir ayrılıkları da bir başka tartışma konusuydu. Bir yıl sonra Dr. Fazıl Küçük daimî sürtüşme olan bir ortamda siyaset yapılamayacağını inandığı gerekçesiyle 23 Nisan 1944’te Kıbrıs Millî Türk Halk Partisini (KMTHP) kurar ve Küçük ’ün daveti üzerine A. Faiz Kaymak, Siret Bahçeli ve M. Münir gibi isimler de bu partiye katılır. Fazıl Küçük, partinin açılış konuşmasında Kıbrıs’ta 70 seneden beri ilk defa Millî bir partinin kurulduğunu ve bu partinin amacını Kıbrıs Türk toplum haklarını korumak ve toplumun refahını sağlamak olduğunu, diğer parti ve örgütleri yıkmak veya ikilik yaratmak olmadığını belirtmiştir. Kaymak da bu yeni kurulan partinin veznedarlığını yaptı ve Halkın sesi gazetesinde makaleler yazarak halkın bilinçlendirme çabasına katkı verdi. İngilizler, Rumların gittikçe artan düşmanca saldırı ve eylemleri karşısında onlara daima sadık kalan Türk'leri koruyacak girişimlerde bulunmamasının Kıbrıs Türk Toplumunda yarattığı öfke ve hayal kırıklığını duyacak olacak ki Kıbrıs Türk toplumunun desteğini kaybetmemek için Vali Lord Winster’in talimatıyla adada Türk toplumunun sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel sorumlarını ayrıntılı olarak tespit edecek ve bunu hükûmete rapor edecek olan Türk İşleri Komisyonu’nun kurulması kararlaştırılmıştır. Komisyon 1948 yılı Nisan ayında, Hâkim Mehmet Zekâ başkanlığında kurulur Faiz Kaymak ‘da bu komisyonun üyeleri arasındadır. Kaymak, 1949 senesinde de Mağusa belediyesi meclis üyeliğine seçilmiştir. Faiz Kaymak’ın 8 Ekim 1949 tarihinde kurulan Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu (KTKF) başkanı seçilmesi şüphesiz ki Kaymak’ın siyasi kariyerinde önemli bir hadisedir. Rum parti ve örgütlerinin Enosis amacıyla topyekûn bir şekilde hareket ederken Kıbrıs Türk siyasi parti, örgüt ve derneklerinin birbirinden ayrı hareket etmeleri Kıbrıs Türk halkının aleyhine bir durumdu. Kıbrıs Türk halkının hakkı olan haklarını elde edebilmek ve daha müreffeh bir yaşama amacına kavuşabilmesi için çatı bir kurum zaruriydi ve KTKF’da bu zaruretten doğmuş bir oluşumdur. Faiz Kaymak itidal ve sağduyulu şahsiyetiyle böyle bir oluşumun başkanlığına gelebilecek sayılı isimlerden bir tanesiydi. Federasyonun amacı tüzüğünde de belirttiği gibi birbirinden müstakil ve ayrı sahalarda çalışan kurumlar arasında yardımlaşma ve dayanışmanın teminine çalışmaktı. Bu sebeple spor kulüpleri, mevcut siyasi partiler ve öğrenci cemiyetlerinin hepsi bir federasyon altında toplandı. Bu arada mevcut siyasi partiler de ‘’Kıbrıs Türk Milli Birliği’’ adı altında birleşmişti. Böylelikle Rumların gittikçe saldırgan bir tutum alan Enosis hedefine karşı Türk kesimi de daha kolay mobilize olmayı sağlayan bir örgütlenme biçimine girmiştir. Artık Türk tarafında iç sürtüşmelere son verilmişti ve topyekün bir mücadele başlamıştı. Ne de olsa Mehmet Akif’in’ de dizelerinde dediği gibi ‘’Girmeden tefrika bir millete düşman giremez. Toplu vurdukça yürekler onu top sindiremez’’. Birlikteliğin neticesi olarak adadaki Türkler arasında tam bir birlik oluşmuş ve bu birliğin yansıması, Türk toplumu tarafından düzenlenen büyük mitinglerde gözler önüne serilmişti. Ancak bu haklı mücadelenin başarıya ulaştırması sadece adadaki Türkler arasında tesis edilen birlikle mümkün olamazdı. Bu yüzden de Türkiye ve dünya kamuoyununu Enosis hakkında bilinçlendirilmesi gerekti ve bu görevi yapmak da federasyona düşüyordu. Bugün Gazimağusa’daki Namık Kemal meydanında bulunan Vatan Şairimiz Namık Kemal büstü Kaymak’ın federasyon başkanlığı sırasında dikilmiş ve bu yolla da Türklük ve vatan bilincine de sahip çıkılmıştır. Kaymak, 17 Ekim 1957 yılına kadar federasyon başkanlığını sürdürdü ve ardından görevi Rauf Denktaş’a devrettikten sonra siyasi yaşantısını sonlandırdı. Görev yaptığı süre boyunca Kıbrıs Türk'lerinin haklı davasını tanıtıcı faaliyetle bulundu ki bu yıllar elçiliklerde bir Kıbrıs haritasının bile zor bulunduğu yıllardır. Türkiye’deki kurumların ve politikacıların ilgisini çekmek maksadıyla sık sık Türkiye’ye gelip adadaki gelişmeler konusunda uyarılar yaptı. Kıbrıs Türk heyetini temsilen İngiltere ve Amerika’ya giderek Türk tezini tanıtıcı çalışmalar yaptı. Yunanistan’ın, 1954-1958 yılları arasında "self-determinasyon" amacıyla BM'ye yaptığı çeşitli başvurularda başarı sağlamamasında ve birçoğunun Kıbrıs diye bir adanın varlığından haberi bile olamadığı Türk toplumunun üniversiteli öğrencilerin önderliğinde ‘’Ya Taksim Ya Ölüm’’ diye hep bir ağızdan haykırmasında Faiz Kaymak ve arkadaşlarının yaptığı çalışmaların önemi büyüktür.

Kıbrıs varoluş mücadelesinin kahraman isimlerinden biri olan Faiz Kaymak geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu 78 yaşında 27 Temmuz 1982 yılında hayata gözlerini yumdu. Maalesef, Faiz Kaymak’tan elimizde kalan, günümüzde basımı bile yapılmayan ‘’Kıbrıs Türkleri bu duruma nasıl düṣtü?’’ kitabından başka yazılı bir metin yok. Kendisi hakkındaki çalışmalar ise oldukça kısıtlı.

Kendisini saygı ve rahmetle anıyorum.